Stratejik planlamanın özünde durumun analizi, elde mevcutların yanında olasılıkların de değerlendirilmesi yatar. Yaşadığımız Corona sürecindeki kriz ortamında stratejik düşünce ile iyi planlamanın önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır.
Kriz yönetimi ile ilgili görüşleri önceki yazılarda belirtmiştim. Bugün ise kriz yönetimi uygulamaya çalışırken strateji geliştirme ve planlamayı daha çok vurgulamak gerekir. Corona kısıtları birçok farklı kesimi değişen oranda olumsuz etkiliyor. Bu durumda iki ana unsur meydana çıkmıştır:
1. Sınırlar büyük ölçüde kapalı/kısıtlı iken hizmetler sektörü (turizm, eğitim gibi) doğrudan, inşaat ve tarım büyük ölçüde, ticaret, sanayi, finans da dolaylı olarak etkilenmektedir. Bunlardaki hareketi sağlamak için iç pazarın açık tutulması yönünde bir eğilim vardır. Ancak, GSYH incelendiğinde iç talep ve pazarın bu sektörleri ne kadar besleyebileceği meçhuldür. Dolayısıyla kendi içimize bakalım, yerli üretip tüketelim yaklaşımı bir yere kadar geçerlidir ama sorunu çözmez.
2. Sağlık riski ve salgın yönetiminin normal yaşam şartlarında var olan uygulamalarla çelişen yönlerinin sektörleri kısıtlaması. Bunun için ne yazık ki uluslararası standardize edilmiş bir şartlar kitabı yoktur. Her ülke kendi önlemlerini geliştirir durumdadır. DSÖ ise tavsiye niteliğinde uyarılar yapmaktadır. Dolayısıyla, önlemlerin ve salgın risklerinin asgariye indirilmesi ve aynı zamanda ilgili sektörlerde uygulanması daha akılcı ve yaratıcı çalışmalar gerektirir. Philadelphia çılgınlığı yapmayıp St. Louis rehavetine kapılma lüksümüz yoktur. Sağlık Bakanlığı’nın teknik görüşleri ile Ekonomi Bakanlığı’nın ekonomik önlemleri Bakanlar Kurulu tarafından değerlendirilip karara bağlanmaktadır. Aşamalı karar yaklaşımı ile yapılan uğraşları takdir etmekle birlikte iletişim ve koordinasyonda dışarıya olumsuzluklar yansıdığını da söylemek gerekir.
Bu durumda, ekonomik planlama sadece minör önlemler paketi şeklinde değil aynı zamanda geniş katılımlı, ülke kaynaklarını dikkate alan ve bilimin ışığında belirli bir metot ile yapılması gerekmektedir. Stratejik planlamadaki senaryo revizyonu tam da bu iş için kullanılmaktadır. Bu yapılırken kanımca iki alt başlık önemli olacaktır; turist ve öğrenci akışının şartları ve buna bağlı etkisi, iç talebin piyasaya hangi ölçeğe kadar kaldıraç sağlayabileceği. Tabi bunlar dışında birçok konu da ilgili taraflarca tartışılmalıdır. Finansman sektörünün dengesi ve kamu maliyesi de diğer önemli konulardandır.
Eylül ayında beklenen ekonomik bir dalgayı da dikkate alarak Covid-19 pandemisine bağlı 2020-2021 stratejik planının ekonomik unsurları ön plana çıkarır şekilde oluşturulması ve toplumun tüm kesimlerine daha net mesajlarla bir vizyon yaratılması çok faydalı olacaktır. Tabi bu bir tercihtir, tam tersi denizdeki kabuk gibi dalgaya göre hareket etmeyi de seçebiliriz.
Dr. Bilinç Dolmacı
Comments