İnsanoğlu yaşamın başlangıcından bu yana düşünebilme yeteneğini kullanarak plan yapmaya meyilli yaratılmıştır. Beynimiz, tecrübe ve bilgi birikimi ile kısa ve uzun vadedeki eylemlerimiz için basit de olsa sürekli plan yapan bir makinedir. Kişilerde olduğu gibi canlı bir organizma gibi yaşamaya çalışan şirketlerde de planlama kaçınılmaz olmuştur. Dolayısıyla, plan yaparak çalışmak tüm ülke kültürlerine yerleşen bilinçaltı bir reflekstir. Plan’ın içeriği önceden değerlendirme yapmak, veri ve analiz, danışma ve öngörü kısımlarını içermekte ve esasında karmaşık bir sürecin devamı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Stratejik planlama, finansal plan, devletlerin bütçe planlaması, istihdam planı, satış ve pazarlama, sosyal medya ve iletişim planları vs. gibi birçok konuda sürekli planlar yapılmakta ve takip edilmektedir. Böylelikle sabit bir durumdan dinamik bir durum yönetimine geçiş sağlanabilmektedir.
Tüm bunların ötesinde ise en can alıcı plan ise İş Planı veya fizibilite çalışmaları olmaktadır. Çünkü bu planlar var olan bir sürecin ve deneyimin planlaması değil, genelde ilk kez yapılması tasarlanan bir işin planıdır ve bu açıdan riski de en yüksektir. Çoğu girişimcilik programları ve ek iş geliştirme çalışmaları fizibiliteyi koşul teşkil etmekle çok isabetli bir gereklilik ortaya koymaktadır. Ancak, bu aşamada olası gözden kaçırmalar, aşırı risk ve hatalar daha sonraki uygulama çalışmalarında çok can yakabilir. Dolayısıyla bu planlar hazırlanırken önemli noktaları daha fazla irdelemekte her zaman fayda vardır.
İlk aşamada, iş fikri ile işe ait iş projesi arasında iyi bir çalışma yapılmalıdır. Fikir, genelde hisler, gözlem, araştırma ve örnekler üzerinde gelişmektedir. Çoğu genç girişimci iş fikri aşamasından uygulamaya atlamakta ve büyük sorunlar yaşayabilmektedir, çünkü bir fikrin işe ait bir projeye dönüşmesi için çalışmalar yapılmalıdır. Bu çalışmalar, hukuki durum, rekabet ve piyasa, teknik gereksinimler, fiyat, yapılabilirlik ve en önemlisi bireyin kendi motivasyonuna uygunluk yönlerinden kafa yorma gerektirmektedir. Bu aşamadan sonra iş projesi, araştırma, bilgi-beceri-yetenek, ihtiyaç ve farklılaşma eksenlerinde de netleştirilmiş olmalıdır. Eğer bu aşama da başarılı ve tatmin edici şekilde geçilirse takip eden çalışma Piyasa Araştırması olmalıdır. Bu araştırmada;
Kazanç olacak mı?
Süreklilik sağlanabilecek mi?
Belirlenen fiyat ve şartlarda müşteri var mı?
Rakiplerin ürünleri?
Rakiplerin güçlü ve zayıf yanları?
Pazar büyüklüğü, segmentasyon?
Trend? Arz ve talep ne yönde?
Bölge?
Tutundurma?
konularında netlik ve anlayış birliği sağlanması esastır. Daha sonra, operasyon ve teknik planlama safhaları çalışılmalı ve yönetim planı, pazarlama planı, risk analizi ve hukuksal planlar ayrı kısımlar olarak yaratılmalıdır. Son aşamada ise yukardakilerin tümünü gözetecek bir Finansal Plan üzerinde çalışılması ve nihai İş Planı’nın bir Yol Haritası gibi dokümante edilmesi gerekir.
Finansal plan, yatırım maliyetleri, satış öngörüleri, gider kalemleri, takvimlendirme, başabaş noktası hesapları, sermaye gereksinimi, finansman koşulları gibi detaylı ve kolektif bir çalışma sonucu ortaya çıkacaktır. Bu aşamada en önemli nokta Kar-Zarar Tablosu’na ilaveten Nakit Akış Tablosu’nun da uyumlu bir şekilde yaratılmasıdır, aksi takdirde karlı bir işin başlangıcı nakit öngörüsüzlüğü yüzünden prematüre doğum yaratabilir. Bu ikisi arasında dikkat edilmesi gerekenler:
KDV hesabı ve buna ait ödemelerin ayrışması
İşletme sermayesi ihtiyacının yatırım maliyetinden bağımsız ayrı hesaplanması
Faize ilaveten banka geri ödemelerinin nakit akışa dahil edilmesi
Rasyoların nakit akışa göre hesaplanması
Oto-finansman ve bunun riskinin ne oranda olduğu
Vergi sonrası kar ve elde mevcut nakit
Stok devri ve nakit akışına etkisi
gibi konular da dikkate alınarak detaylı bir finansal analiz yapılması, Yol Haritası’nın uygulanması aşamasında da olası riskleri ve aksaklıkları giderecek ve sağlıklı bir plan ile yola çıkılmasını sağlayacaktır.
Böylelikle bizleri, hay Allah! ne ters gitti? sorusuyla karşılaşmaktan alıkoyacaktır.
Sonuç olarak planlamanın önemi yanında nasıl hazırlandığı ve neleri içerdiği esas belirleyici rol oynamaktadır ve kaçınılmazdır.
Dr. Bilinç Dolmacı
Bình luận