Sürdürülebilirlik vs. Süreklilik

Sürdürülebilirlik (Sustainability) kelimesi ile ilk haşır neşir olmam sanırım 90’ların başında ortaokul kompozisyon ödevinde olmuştur. Konunun tam olarak ne olduğunu hatırlamamakla birlikte bu kelimenin mana itibarı ile ne kadar geniş bir kavram ve vizyonu yansıttığı ansızın aklımda belirmişti. Böylece yaşamım boyunca hep aklımın bir kenarında olmuştur.

Bir işin başarılı ve karlı olması yeterli mi diye çocuk yaşta kendi kendime sorduğum dönemde sürdürülebilirlik olgusunun çevrenin ve yaşamın her alanında var olan bir gerçek olduğunu anladım. Böylece, bu iş karlı görünebilir ama uzun vadede nasıl sürdürülebilir bir operasyon olur, bunun dış ortama ve paydaşlara etkisi nedir gibi sorgulamalarla mikro ölçekten makro ölçeğe kadar hep kafamı zorlamışımdır. Devletler bunu nasıl sağlar dendiğinde İkinci Dünya Savaşı tarihi, detayları ve sonrası ilgi alanıma girmiştir. Özel yaşamdaki sürdürülebilirlik çok daha karmaşık gelmiş, mantık yanında psikolojik faktörlerin işi karıştırdığını düşünmüşümdür. Daha sonra ekonomik sistemler ve değişen dünya ile liberal taraf ile Keynes tarafı sonrasında bunların sentezinin (DSGE) hep ileriye dönük sürdürülebilirlik arayışı için olduğunu düşünüyorum.

İklim değişikliği ve ekolojik denge bozuklukları ile sürdürülebilirlik kelimesi 2000’lerden sonra çevre için çok daha sık kullanılır hale gelmiştir. BM, AB vb. uluslar üstü kurumların bu konuya eğilmesi de destek sağlamıştır. Ancak, günümüzde kelimenin sadece çevre için kullanılan bir terim gibi algılanması bence yeterli olmamaktadır.

Eksik veya hatalı veya olumsuz bir sürecin süreklilik sağlıyor olması bu sürecin sürdürülebilir olduğu anlamına gelmemelidir. Süreklilik sağlamak gerekli bir alt süreç olabilir ama tümden sürdürülebilirlik için yeterli değildir.

Sürdürülebilirlik, herhangi bir konuda; denge sağlanması, konunun her yönü hakkında farkındalık tesis edilmesi, verimlilik ve kalite unsurları ile hepsinin bir süreklilik arz etmesidir. Önemli olan yaşamın, dünyanın ve hatta uzayın daha iyiye ve daha faydalıya yönelmiş sürdürülebilirliliğinin sağlanmasıdır, tüm diğer kavramlar zaten bunun içinde yerini bulur.

Dr. Bilinç Dolmacı